Continu schakelen voorwaarde voor toekomstbestendige onderwijshuisvesting

Sterke regie, sterke kostenefficiëntie
Hoe vroeger we in het proces worden betrokken, hoe meer we kunnen coördineren, aldus senior projectmanager Marcel van Erven. 'Dat hoeft niet per definitie meer te kosten. Sterker nog: wanneer de regie bij één partij ligt, is er meer flexibiliteit om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en verbetervoorstellen te doen waar mogelijk.' Van Erven werkt onder meer aan het deze zomer op te leveren Academie Tien, een school voor MAVO-HAVO-VWO in Utrecht. Drees & Sommer is pas sinds de aanbesteding bij dit project betrokken. 'Het ontwerp is vijf jaar geleden gemaakt en is altijd zo gebleven. De school heeft vanwege nieuwe onderwijsinzichten wijzigingen nodig in het ontwerp. Deze moeten wij nu in de uitvoering proberen te implementeren. Waren wij eerder in het traject aan tafel gekomen, dan hadden we de vinger aan de pols kunnen houden, ‘on the job’ kunnen adviseren en veel natuurlijker kunnen meebewegen.'

Actuele duurzaamheidskennis
Die flexibiliteit geldt ook voor duurzaamheid, een belangrijk onderwerp bij zowel nieuwbouw als bij renovatie. In het geval van Academie Tien heeft de architect nagedacht over de toepassing van Cradle to Cradle materialen in de nieuwbouw. Van Erven: 'De aanbesteding is ook van een paar jaar geleden. De kennis en beschikbaarheid van materialen was toen aanzienlijk beperkter, evenals de aandacht voor duurzaamheid. We werken nauw samen met onze zustermaatschappij EPEA, één van de grondleggers van de Cradle to Cradle ontwerpfilosofie. De collega’s van EPEA hebben de beste en meest actuele kennis in huis over bijvoorbeeld circulaire en gifvrije bouwmaterialen. We kunnen onze opdrachtgevers dus ook daarin heel goed adviseren over welke gezonde materialen we kunnen omschrijven in het bestek.'

Nieuwbouw met klimaatpositieve impact
'Uit verscheidene wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat de materiaalkeuze in scholen een directe invloed kan hebben op de leerprestaties van kinderen', zegt Vince Limpens, Real Estate Consultant bij EPEA. 'En daarnaast is het van een bijzonder maatschappelijk belang dat wij onze kinderen het goede voorbeeld geven. De Cradle to Cradle methodiek helpt om de risico’s en kansen in kaart te brengen en beter te sturen op wat er echt toe doet. 'Er zijn al goede voorbeelden te vinden van onderwijsprojecten die, gestoeld op Cradle to Cradle, streven naar een positieve impact. Dit in tegenstelling tot het sec minimaliseren van de negatieve impact zoals het reduceren van schadelijke emissies en andere afvalstromen. Je hoeft als schoolbestuur echt niet meer het wiel uit te vinden.'

Gebruikersgerichte werkmethode
Toekomstbestendig ontwikkelen en bouwen is méér dan uitsluitend letten op duurzaamheid in milieutechnische zin. Akkerman: 'We zien meer en meer dat er bij nieuwe opdrachten voor wordt gekozen om écht te verbinden met de gebruikers: wie zijn de gebruikers en hoe gebruiken zij de locatie, nu en in de toekomst? Vanuit onze UX (User Experience) werkmethode halen we bovendien strategische, tactische en operationele informatie op bij de verschillende lagen in een organisatie.'

Technologische ontwikkeling
De verwachting is dat technologie de komende decennia een vlucht zal nemen. Drees & Sommer onderzoekt op internationaal niveau welke pijnpunten er zijn en hoe digitalisering daarop kan inspelen. Slimme technologie kan daarnaast ook gebouwbeheer intelligenter maken en daarmee duurzamer. 'Een duurzaam gebouw met complexe installaties wil je goed kunnen besturen en beheren', vertelt projectmanager Michel van Gageldonk. Hij deed een mooie smart ervaring op bij de realisatie van faculteitsgebouw LAB42 van de Universiteit van Amsterdam. 'Van tevoren moet je eigenlijk al weten hoe je het gebouw wilt inregelen en wilt gaan gebruiken. In de praktijk is het gedrag van de gebruikers lastig te voorspellen. Iedereen verlangt iets anders van een installatie en ruimte. Het slimme van dit gebouw zit in de data die het gebouw genereert. Het gebouw levert een immense hoeveelheid data waarmee je het gebouw beter kunt beheren én die bovendien veel wetenschappelijke informatie geeft.'

'Alleen wanneer je zowel de user journeys als de organisatievisie goed in beeld hebt, kun je onderwijshuisvesting ontwikkelen die perfect past bij het gebruik en de gebruikers', zo concludeert Akkerman. 'De optimale bruikbaarheid van een gebouw maakt een plan al future-proof. Passen we dan ook nog duurzame, gezonde materialen en slimme technologie toe, dan maken we vastgoed toekomstbestendig.'